Δεν πρέπει ο φόβος να γίνει καθημερινότητα

Γράφει ο Κώστας Αντωνέλος (Ιατρός)

Δεν έχω σκοπό να συνωμοσιολογίσω, ότι κάποιος άφησε κάπου κάτι, για να σκοτώσει μερικούς ανθρώπους, βάσει σχεδίου επιχειρηματιών που βρίσκονται πίσω από τη σκιά, παρόλα αυτά κάποιος δημιούργησε τον ιό, τον κορωνοϊό στον οποίο και αναφέρομαι, όχι φυσικά αλλά εικονικά και του έδωσε όνομα, «πρόσωπο», συμπτώματα. 

Δημιούργησε φόβο, πανικό. Έγινε η καθημερινότητά μας, τον τοποθέτησε στην πρώτη σελίδα των media, έγινε βασικό θέμα συζήτησης στα τραπέζια μας. Ο κόσμος βίωσε και θα βιώνει μέτρα χωρίς προηγούμενο, κυβερνητικές ενέργειες που μέχρι τώρα δεν γνώριζε η ανθρωπότητα. Αρκετοί είναι ενάντια στα μέτρα, οι περισσότεροι τα θεωρούν αναγκαία και τα εφαρμόζουν. 

Κάτι όμως δεν πάει καλά, και αυτό είναι η αντίδραση της κοινωνίας. Άραγε δεν είναι η ίδια κοινωνία που γνώρισε και άλλες κρίσεις και σε διάφορους τομείς όπως π.χ. το Τσερνόμπιλ; Τι είναι διαφορετικό τώρα; Η απάντηση είναι τόσο απλή όσο και περίπλοκη: Τα κοινωνικά δίκτυα. Είναι η πρώτη κρίση που απλώνεται. Τα κοινωνικά δίκτυα είναι πλέον μέρος της καθημερινότητάς μας.

Αν γυρίσουμε και κοιτάξου- με πίσω, θα δούμε οτι η μεγαλύτερη πανδημία ήταν το 2009, και τότε υπήρχαν τα κοινωνικά δίκτυα αλλά ήταν λίγα, λίγοι συμμετείχαν και λίγοι είχαν τα σημερινά τεχνολογικά εξελιγμένα κινητά που προσφέρουν διάφορες επιλογές αλληλεπίδρασης με συνεχή ανατροφοδότηση πληροφοριών. Το διαδίκτυο λοιπόν εξελίχθηκε και δέκα χρόνια αργότερα είναι όλα διαφορετικά, πριν ξυπνήσουμε οι ειδήσεις είναι στο τηλέφωνό μας. Τα κοινωνικά δίκτυα έχουν γίνει πολλά, συναγωνίζονται για την προσοχή των αναγνωστών, με θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους, ενώ τα έντυπα μέσα είναι απλά για το πρεστίζ... Μέσα στο 2019 γίναμε μάρτυρες γεγονότων χωρίς κανένα προηγούμενο. Στη Βραζιλία τα δάση, ο πνεύμονας της γης κάηκε, στην Αυστραλία οι φωτιές καταστρέψανε εδάφη ίσα με την επιφάνεια της Ευρώπης, οι ΗΠΑ και το Ιράν αλληλοπυροβολούνται, οι αναταραχές συνεχίζονται σε διάφορα σημεία του πλανήτη και μία μεγάλη παγκόσμια πολυεπίπεδη κρίση πλησιάζει. 

Την ίδια στιγμή ζώντας στη «σαπουνόφουσκα» των κοινωνικών δικτύων οι άνθρωποι χάνουν συχνά την σύνδεση με την πραγματικότητα. Η ιστορία μετατρέπεται σε αφηρημένη έννοια, το μέλλον αντανακλάται υπό το πρίσμα της οθόνης και το παρόν είναι αυτό που μπορείς να κοινοποιήσεις με ένα «κλίκ», να σου αρέσει, να πατήσεις like. Παράλληλα η ζωή σε αυτή την ψηφιακή διάσταση έκανε τους ανθρώπους να τα δείχνουν όλα σε υπερβολικό βαθμό. 

Ο καθένας από εμάς αγαπάει τον άλλον υπερβολικά, δείτε για παράδειγμα τι συμβαίνει με την κοινοποίηση των γενεθλίων, δεν υπάρχει μέρα που κάποιος να μην εκφράσει την αγάπη του στον κόσμο, χωρίς ωστόσο την πραγματική επικοινωνία των ανθρώπων που αποτελεί ζητούμενο. Αυτή η... υπερβολή στον «εικονικό» κόσμο του διαδικτύου σε πολλές περιπτώσεις καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις αντιδράσεις των ανθρώπων στην πραγματική τους ζωή. 

Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Αποζητά την αποδοχή των άλλων και αυτό είναι φυσικό, να μη διαφέρει πολύ από τους άλλους, να είναι μέρος του συνόλου. Αυτός λοιπόν ο κόσμος που δημιουργήσαμε αντιδρά υπερβολικά σε όλα και ανάλογα με την οπτική γωνία που βλέπει τα πράγματα, πχ. πεθαίνει κάποιος στη ΜΕΘ μιλάνε για ανικανότητα γιατρών, σώζει ο γιατρός ένα παιδί, έγινε επειδή είναι η δουλειά του... Αυτό και πολλά άλλα παραδείγματα απεικονίζουν την κατάσταση. 

Όλα αυτά οδηγούν σε μια εξωπραγματική θεώρηση του κόσμου γύρω μας. Δεν αποδεχόμαστε τα συμβάν- τα σαν κάτι που βλέπουμε να εξελίσσεται ζωντανά, από το παράθυρο ή στον δρόμο. Τα βλέπουμε στη οθόνη με συχνά υπερβολικό μακιγιάζ που μπορεί και να αλλοιώνει την πραγματική εικόνα, προκειμένου να πάρουμε αυτό που θέλουν να μας δώσουν. Εν κατακλείδι, ναι ο ιός είναι πραγματικός. Και πανδημία υπάρχει και άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα. 

Ο κόσμος όμως έζησε παρόμοιες υγειονομικές κρίσεις και πάρα πολύ μεγαλύτερης κλίμακας. Δεν είχαμε όμως τόσες πολλές πληροφορίες, υπήρχε η είδηση στα media της κάθε εποχής, αλλά δεν είχε παρατηρηθεί τουλάχιστον σε τέτοιο βαθμό το σημερινό φαινόμενο. 

Η κρίση με τον COVID 19 εί- ναι φυσιολογική, διαδικασία η οποία συμβαίνει και θα συμβαίνει περιοδικά, θα εμφανίζεται ένα ιός και θα κάνει τον κύκλο του. Η εξέλιξη όμως και το αποτέλεσμα θα καθορίζονται σε ένα βαθμό από μια μάζα «ηλιθίων» και αφελών καταναλωτών, εξοπλισμένων με «έξυπνη» τεχνολογία, με άρμα τα social media. Άνθρωποι με πτυχία αλλά «αγράμματοι», πρόσωπα υπαρκτά ή ανύπαρκτα, με σπουδές π.χ. στα οικονομικά και ειδικότητα στη... λοιμωξιολογία, ή γιατροί με εξειδίκευση στα... νομικά. 

Άνθρωποι πιο επικίνδυνοι από εκείνους χωρίς πτυχία, άνθρωποι επικίνδυνοι επειδή μπορούν να επηρεάζουν τον κόσμο πού τους εμπιστεύεται, άνθρωποι που χρησιμοποιούν αλόγιστα την «κοινωνία» του διαδικτύου. Υπάρχουν ωστόσο και άλλες κατηγορίες που εκτός από τις «γνώσεις» που στοχεύουν στα συναισθήματα, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τη λογική, αυτοί χρησιμοποιούν επίσης ως «όπλο» τα social media, εφαρμόζοντας επίσης τακτικές και πειράματα πάνω σε δισεκατομμύρια ανθρώπους – πολίτες - καταναλωτές σε όλο τον κόσμο. 

Μια κατάσταση φόβου πάντα για επίθεση, ένας αόρατος εχθρός που πάντα παραμονεύει. Δυστυχώς αυτό δεν είναι το τέλος, είναι μόνο μία αρχή, μένει να δούμε πως θα αντιδράσει η ανθρωπότητα, ή θα περιοριστεί σε ένα «εικονίδιο» σε μια οθόνη ή θα αντιδράσει όπως οι προγονοί μας με το κεφάλι ψηλά, παίρνοντας δηλαδή οι άνθρωποι την ζωή τους στα χέρια τους.