Του Κλέαρχου Καλογήρου
Η ηρωικότερη και ευγενέστερη μορφή του αγώνα που έδωσαν οι Έλληνες στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα, για την απελευθέρωση της Μακεδονίας μας, ήταν αναμφισβήτητα ο Έλληνας ευπατρίδης Παύλος Μελάς.
Εκείνο που συγκινεί ιδιαίτερα και εντυπωσιάζει, είναι το ότι για να διεξάγει αυτόν τον αγώνα, άφησε πίσω του πλούτη και δόξα, γιατί ήταν γόνος ευπόρου οικογενείας και το σημαντικότερο είχε μια νεαρή και άριστη σύζυγο και δύο μικρά παιδιά και το κορυφαίο όλων, σφράγισε με την ίδια του την ζωή και την θυσία του τον αγώνα του, αφού φονεύθηκε σε μάχη νέος, νεότατος μόλις 34 χρόνων.
Ο Παύλος Μελάς γεννήθηκε στην Μασσαλία το 1870.
Ήταν ο δευτερότοκος γιός του Μιχαήλ Μελά.
Το 1886 εισήλθε στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων από όπου αποφοίτησε το 1891 με τον βαθμό του Ανθυπολοχαγού Πυροβολικού.
Υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά και πλέον δραστήρια μέλη της «Εθνικής Εταιρείας».
Η οργάνωση αυτή, είχε σαν πρώτιστο μέλημα την απελευθέρωση όλων των υποδούλων περιοχών της πατρίδας μας εκείνη την εποχή στους Τούρκους και Βουλγάρους κατακτητές.
Στις αρχές του 1904 ο Παύλος Μελάς μεταβαίνει, κατόπιν διαταγής της κυβέρνησης, μαζί με τρεις ακόμα αξιωματικούς, στην Μακεδονία για την οργάνωση του απελευθερωτικού αγώνα.
Η ομάδα αυτή, η οποία πλαισιώθηκε και από κάποιους καπετάνιους της Μακεδονίας, με μεγάλες δυσκολίες και περιπέτειες πέρασε τα τότε Ελληνοτουρκικά σύνορα και κατευθύνθηκε προς την Δυτική Μακεδονία.
Μετέβη στην περιοχή των Κορεστίων πάνω στο όρος Βίτσι και από εκεί στις Πρέσπες.
Στη συνέχεια, ο Παύλος Μελάς επειδή του το ζητήθηκε, επέστρεψε για τέσσερις μήνες στην πρωτεύουσα και από κει, με δική του πρωτοβουλία, μετέβη για δεύτερη φορά στην Μακεδονία.
Εκεί, με πλαστό διαβατήριο που τον εμφάνιζε σαν ζωέμπορο, πέρασε τα τότε τουρκικά σύνορα και μετέβη στην, υπό Τουρκική κατοχή, Κοζάνη.
Εκεί αποφάσισε μαζί με άλλους Έλληνες πρόκριτους την συγκρότηση εκστρατευτικού σώματος και την ανάληψη δράσης στην Δυτική Μακεδονία όπως και έγινε.
Για τον ίδιο λόγο ο Παύλος Μελάς μετέβη και στην Ελληνικότατη Σιάτιστα.
Μετά από σύντομη επιστροφή στην πρωτεύουσα, ανήλθε για Τρίτη και οριστική φορά στην Μακεδονία.
Πλέον απεκαλείτο «Καπετάν Μίκης Ζέζας».
Έφτασε πάλι περνώντας από την Καστοριά στα Κορέστια και άρχισε την δράση του.
Στις 13 Οκτωβρίου εισήλθε στην Σιάτιστα, αλλά εκεί προδόθηκε στους Τούρκους απ’ τον αρχικομιτατζή Μήτρο Βλάχο.
Στην συμπλοκή που ακολούθησε, μια αδέσποτη σφαίρα πλήγωσε θανάσιμα τον Παύλο Μελά στην οσφυϊκή χώρα και μετά από λίγο υπέκυψε στο τραύμα του, περνώντας στους αθάνατους του Μακεδονικού αγώνα και του Ελληνικού Έθνους.
Το αίμα του πότισε το δέντρο της ελευθερίας της Μακεδονίας και δεν άργησε η στιγμή που αυτή ήταν Ελληνική και ελεύθερη.
