ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ (ΕΚ) ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ
Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ζ. Σκαράκη, Εκπαιδευτικός του Ε.Κ. Λιβαδειάς, Ειδικότητας Νοσηλευτικής
Η αποµόνωση και η απόσταση από τα υπόλοιπα µέλη της οµάδας ενός ατόµου έχουν χρησιµοποιηθεί από την αρχαιότητα, ως επί το πλείστον, ως µέσα τιµωρίας και σωφρονισµού.
Το «μένουμε σπίτι» και η κοινωνική απόσταση των δύο μέτρων σε χώρους εκτός σπιτιού, αυξάνουν τα επίπεδα του στρες, όσο κι αν κρίνονται αναγκαία για να προληφθεί η μετάδοση του ιού COVID-19.
Άνθρωποι με μειωμένη δυνατότητα αυτοφροντίδας, ηλικιωμένοι, άνθρωποι με μία μέχρι τώρα ελεγχόμενη ψυχοσυναισθηματική διαταραχή, ακόμη και απόλυτα υγιή άτομα, καλούνται να ανταπεξέλθουν μόνοι τους σε όποιες δυσκολίες εµφανιστούν κατά τη διάρκεια της αποµόνωσης. Η απομόνωση σε δωµάτια νοσοκομείου, έχει κατά καιρούς δημιουργήσει συναισθήµατα όπως, άγχος, κατάθλιψη, µοναξιά, θυµό, µονοτονία, βαρεµάρα, εγκατάλειψη, χαµηλή αυτοεκτίµηση, δυσκολίες στον ύπνο, αδυναμία ελέγχου της κατάστασης, καθώς και αίσθηµα στιγµατοποίησης.
Σύµφωνα µε το Εθνικό Κέντρο Ανοσοποίησης και Αναπνευστικών Παθήσεων (National Centre for Immunization and Respiratory Diseases, (NCIRD), 2020), ο ιός COVID-19 µπορεί να οδηγήσει σε φόβο για τη δική µας υγεία και την υγεία των αγαπηµένων µας, διαταραχές στον ύπνο και στη διατροφή, δυσκολία συγκέντρωσης, αύξηση της κατάχρησης ουσιών (π.χ. αλκοόλ, τσιγάρα και άλλα) καθώς και επιδείνωση άλλων χρόνιων προβληµάτων υγείας. Επίσης, είναι καλό να σηµειωθεί, ότι ο κάθε άνθρωπος, ανάλογα με την ηλικία και την ψυχοσύνθεσή του, αντιδράει διαφορετικά στις συνθήκες αποµόνωσης: κλάµατα και ευερεθιστότητα, επαναφορά συµπεριφορών που είχαν ξεπεραστεί (π.χ. νυχτερινή ενούρηση), στεναχώρια, αντιδραστική συµπεριφορά, δυσκολία προσοχής και συγκέντρωσης, χαµηλή σχολική απόδοση, ανηδονία και αποφυγή προηγούµενων ευχάριστων δραστηριοτήτων, ανεξήγητο πονοκέφαλο ή πόνο σε κάποιο άλλο σηµείο του σώµατος, κατάχρηση ουσιών (NCIRD, 2020).
Καλές Πρακτικές για άτοµα σε περιορισµό λόγω του ιού COVID-19
1. Ειδήσεις σε σχέση µε την επιδηµία.
Μένοντας σπίτι, συχνά η μόνη δίοδος επικοινωνίας είναι τα µέσα µαζικής επικοινωνίας και το διαδίκτυο. Η συνεχόµενη όµως ροή ειδήσεων µε αρνητικό χαρακτήρα, νέα κρούσµατα, θάνατοι και νέα µέτρα περιορισµού, µπορεί να επιδεινώσουν το άγχος και το φόβο με ψυχοτραυματικές συχνά συνέπειες, όταν η ενασχόληση µε τις ειδήσεις για την επιδηµία γίνεται µε καταναγκαστικό/εµµονικό τρόπο. Προτείνεται να περιορίζεται η ενηµέρωση σε ένα-δύο, αξιόπιστες για το άτοµο πηγές ενημέρωσης, ανά τακτά χρονικά διαστήµατα µέσα στην ηµέρα.
2. Κοινωνικά δίκτυα.
Τα κοινωνικά δίκτυα µπορούν να βοηθήσουν στην πληροφόρηση για την επιδηµία και για τους τρόπους αντιµετώπισής της. Το άτοµο που είναι σε αποµόνωση μπορεί ακόμη να µοιραστεί τις αγωνίες και τους προβληµατισµούς του.
Η αίσθηση συντροφικότητας, αλληλοϋποστήριξης και κοινής πορείας στο θέµα της επιδηµίας µειώνουν την αποξένωση του ατόµου που είναι περιορισµένο, ενώ το χιουµοριστικό περιεχόµενο μειώνει σημαντικά τα επίπεδα του στρες.
Ωστόσο προτείνεται η χρήση των κοινωνικών δικτύων επιλεκτικά, ώστε να προσφέρουν στήριξη και όχι να αυξάνουν τη σύγχυση του ατόµου, λόγω της συχνής διασποράς ψευδών ειδήσεων και της προτροπής σε συµπεριφορές που δεν βοηθούν τη διατήρηση του περιορισµού.
3. ∆ιατήρηση των κοινωνικών επαφών.
Η τεχνολογία τα τελευταία έτη µας έχει προσφέρει πολλές επιπλέον δυνατότητες επικοινωνίας µε τα αγαπηµένα µας πρόσωπα, όπως τη μεταφορά της εικόνας. Είναι ιδιαίτερα σημαντική η πρόσωπο µε πρόσωπο επαφή µε τους άλλους ανθρώπους για την διατήρηση του αισθήµατος της σύνδεσης µε την κοινωνική µας οµάδα. Ακόµα όµως και αν δεν υπάρχει αυτή η εξοικείωση με τις νέες εφαρμογές, οι τηλεφωνικές κλήσεις, τα γραπτά µηνύµατα και οι οµάδες αλληλοστήριξης στα κοινωνικά δίκτυα µπορούν να προσφέρουν σηµαντική βοήθεια.
4. ∆ιατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
Αναφερόµαστε στο τρίπτυχο διατροφή, άσκηση και ύπνος, που συχνά σε συνθήκες περιορισµού, υπάρχει ο κίνδυνος το άτοµο να παραμελήσει, προκαλώντας τόσο την ακεραιότητα της ψυχικής υγείας όσο και για της διατήρησης της άµυνας του οργανισμού απέναντι στις λοιµώξεις.
Υπερκατατανάλωση έτοιµων, συσκευασµένων τροφών, µεγάλης ποσότητας ζάχαρης και καφεΐνης καθώς και τροφών υψηλής θερµιδικής και χαµηλής θρεπτικής αξία δημιουργούν ένα παροδικό αίσθημα ικανοποίησης φορτώνοντας με ενοχές και παραπανίσιο βάρος τον οργανισμό. Η άσκηση, από ένα αυτοσχέδιο πρόγραµµα γυµναστικής µέχρι βάδισµα και διατάσεις, εκτονώνει το στρες, δημιουργώντας ένα συναίσθηµα ευεξίας στο άτοµο. Οι σταθερές συνήθειες ύπνου, ανεξάρτητα από τις δραστηριότητες της επόμενης μέρας, συμβάλλουν σηµαντικά στην καλή ψυχική και σωµατική λειτουργία. Η παρατεταµένη αϋπνία όσο και η υπερυπνία είναι σύµπτωµα ψυχικών παθήσεων, που το άτοµο δεν πρέπει να αγνοήσει, αναζητώντας ανάλογη υποστήριξη.
5. Αποφυγή αλκοόλ και ψυχοδραστικών ουσιών.
Αν και προσωρινά µειώνουν τα αρνητικά συναισθήµατα, τόσο το αλκοόλ όσο και οι υπόλοιπες ψυχοδραστικές ουσίες µακροχρόνια λειτουργούν αρνητικά, αυξάνοντας τα καταθλιπτικά συναισθήµατα, λαμβάνοντας υπόψη το παράδειγμα της μέθης. Συχνά, υπό την επήρεια ουσιών, το άτοµο µπορεί να γίνει παρορµητικό ή ακόµα και να εκδηλώσει επιθετική συµπεριφορά, πολλαπλάσια σε συνθήκες περιορισµού.
6. Οργάνωση της ηµέρας και διαχείριση του χρόνου.
Η βαρεµάρα, το αίσθηµα του χρόνου που δεν κυλάει, η απουσία νοήµατος και κινήτρου είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικά και μπορεί να αντιμετωπιστεί με:
α. ∆ραστηριότητες, όπως είναι η παρακολούθηση µιας ταινίας/σειράς, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, η ανάγνωση ενός βιβλίου, το ζεστό µπάνιο και γενικότερα η αυτοφροντίδα, η ζωγραφική, οι χειροτεχνίες, η καταγραφή σε ηµερολόγιο και η µουσική.
β. ∆ραστηριότητες που προσφέρουν ικανοποίηση όπως είναι η παρακολούθηση ενός εκπαιδευτικού προγράµµατος και γενικά
οποιαδήποτε µαθησιακή δραστηριότητα, η τακτοποίηση του χώρου, η διεκπεραίωση κάποιων υποθέσεων από το τηλέφωνο η το διαδίκτυο, ακόμη και η εργασία από το σπίτι. Το τελευταίο συγκεντρώνει το µυαλό του ατόµου, µειώνει το νοητικό µηρυκασµό αρνητικών σκέψεων δηµιουργώντας ένα αίσθηµα σκοπού και συνέχειας στο µέλλον. Ένα καθηµερινό πλάνο, µία επαναλαμβανόμενη ρουτίνα δημιουργεί ένα αίσθηµα ασφάλειας και τάξης.
7. Ψυχολογική και ψυχιατρική στήριξη.
Έντονα συναισθήµατα, που το άτομο δεν µπορεί να διαχειριστεί, όπως κρίσεις πανικού, χρειάζονται υποστήριξη από ειδικό της ψυχικής υγείας (ψυχίατρο ή ψυχολόγο), ακόμη και εξ αποστάσεως. Η βαθιά αποδοχή τόσο της αναγκαιότητας, όσο και των δυσκολιών της αποµόνωσης, µπορεί ωστόσο να µειώσει σημαντικά το στρες που σχετίζεται µε την δυσφορία από τον περιορισµό.
8. Θρησκευτική δραστηριότητα.
Για κάθε πιστό, η τέλεση των λατρευτικών καθηκόντων του στην περίοδο του περιορισµού, και ιδιαίτερα η προσευχή, µπορεί να βοηθήσει την ψυχολογική του κατάσταση καθώς τονώνει το αίσθηµα της σύνδεσης, την επικοινωνίας και της παροχής βοήθειας και στήριξης.
9. Ασκήσεις αυτοεπίγνωσης.
Έχει βρεθεί ότι ήπιες ασκήσεις αυτοεπίγνωσης λίγα λεπτά την ηµέρα, όπως είναι οι ασκήσεις mindfulness, προσιτές μέσω διαδικτύου ή μέσω ειδικών εφαρµογών στα έξυπνα κινητά τηλέφωνα, µπορούν να βοηθήσουν στην µείωση του στρες.
Πηγές:
Λίζα Μαυροµαρά, Αλέξανδρος Γεωργούλης, Φραγκίσκος Γονιδάκης.
ΣΥΝΤΟΜΟΣ Ο∆ΗΓΟΣ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ (COVID-19). ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Α΄ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Διευθυντής: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Χ. Χ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ.
https://eody.gov.gr/wp-
content/uploads/2020/03/covid19-ODIGOS_GIA_TIN_APOMONOSI.pdf
https://hcds.gr/odigies-gia-
apomonosi-epafon-sto-spiti/?cn-reloaded=1
