Γράφει ο Πάνος Στάμου, Διδάκτωρ Ιστορίας Της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών
Ο Έλληνας θαλασσομάχος Λάμπρος Κατσώνης γεννήθηκε στη Λιβαδειά το 1752. Είναι άγνωστες οι λεπτομέρειες της εφηβικής του ηλικίας, αλλά διασώζεται ότι μετά από κάποιο επεισόδιο, ο Λάμπρος σε ηλικία περίπου 17 χρόνων, μαζί με τον πατέρα του, καταδιωκόμενοι από την οθωμανική διοίκηση διέφυγαν μέσω Ύδρας, στη Ζάκυνθο. Εκεί ο Κατσώνης ξεκίνησε το ναυτικό του επάγγελμα και ταξιδεύοντας έφθασε μέχρι τον Εύξεινο Πόντο.
Στα 1770 ο Λάμπρος κατετάγη στο Λιβόρνο εθελοντής στις Ρωσικές ένοπλες Δυνάμεις. Συμμετείχε στον Α΄ Ρωσο -Τουρκικό πόλεμο (1768-1774) - τα Ορλωφικά - ως ναύτης, και λόγω των ικανοτήτων που έδειξε προήχθη σε Υπαξιωματικό. Έτσι άρχισε μια στρατιωτική σταδιοδρομία 35 ετών στο Ρωσικό Αυτοκρατορικό Ναυτικό.
Μετά τα Ορλωφικά ακολούθησε τον Ρωσικό Στόλο στην επιστροφή του και εγκαταστάθηκε στην Κριμαία (Γενί Καλέ-Κέρτς). Έλαβε δραστήρια μέρος στην υπεράσπιση της Κριμαίας από τους Τούρκους, διεκπεραίωσε με επιτυχία αποστολή στην Περσία και έλαβε ενεργά μέρος στη δημιουργία του Ελληνικού Τάγματος της Μπαλακλάβα, διακρινόμενος και αμειβόμενος για την αποτελεσματική δράση του διαδοχικά με προαγωγές μέχρι του βαθμού του Λοχαγού (1786).
Το 1787, με πρόταση του Αρχιστρατήγου Γρηγόρη Πατιόμκιν, προήχθη από την Αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β΄, τη Μεγάλη, σε Ταγματάρχη και απεστάλη, μετά και από δική του πρωτοβουλία στη Μεσόγειο. Αποστολή του στην αρχή είναι να προετοιμάσει Δύναμη πλοίων που θα παρενοχλεί και θα κατατρύχει τον Οθωμανικό Στόλο μέχρι να φθάσει στη Μεσόγειο ο κανονικός Ρωσικός Στόλος από τη Βαλτική.
Στην Τεργέστη όπου έφθασε, με χρήματα ομογενών, δικά του, που δανείζεται από τοπικούς οικονομικούς παράγοντες και δάνειο Ρώσων αξιωματικών υπό τον Ρώσο Υποστράτηγο Ν. Μορντβίνοβ, προμηθεύτηκε ένα μεταχειρισμένο πλοίο, το ονόμασε «Αθηνά της Άρκτου» και μαζί με δύο άλλα μικρά εμπορικά μετασκευασμένα σε πολεμικά πλοία, έχοντας Ρωσική άδεια κουρσάρικων καταδρομών ξεκίνησε την κουρσάρικη δράση του.
Σε λιγότερο από 3 μήνες ο στολίσκος αυξάνεται σε 10 καταδρομικά πλοία.
Η δράση του επεκτείνεται από το Ιόνιο στο Αιγαίο μέχρι την Κύπρο και τη Συρία, και γίνεται ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων και όσων βοηθούν το Οθωμανικό καθεστώς. Ο πόλεμος Ρωσίας-Σουηδίας (1788) δεν επιτρέπει την κάθοδο του Ρωσικού Στόλου όπως είχε προγραμματισθεί και ο Λάμπρος Κατσώνης, επικεφαλής του δικού του στολίσκου, πολεμά τον κοινό εχθρό μόνος του. Μετά τις πρώτες επιτυχείς Ναυτικές Επιχειρήσεις η Αικατερίνη διέταξε και ο Στολίσκος του Κατσώνη αποτέλεσε μέρος των επισήμων Ρωσικών Ναυτικών Δυνάμεων στη Μεσόγειο.
Στην Κέα (Τζια) όπου εγκαθιστά Ναυτική Βάση, παντρεύεται σε δεύτερο γάμο τη Μαρουδιά Σοφιανού κόρη του προεστού Πέτρου Σοφιανού. Η πρώτη σύζυγος του Κατσώνη, αγνώστων στοιχείων, είχε πεθάνει.
Ο Στολίσκος του Κατσώνη έχει προκαλέσει μεγάλες καταστροφές στις εχθρικές Δυνάμεις και ο Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίντ δοκιμάζει να τον δωροδοκήσει, μέσω του Δραγουμάνου του Τουρκικού Στόλου, Σ. Μαυρογένη, προσφέροντας αμνηστία, ένα ελληνικό νησί και απαλλαγή από φόρους, πρόσθετα δε 200.000 χρυσά νομίσματα. Ο Κατσώνης απάντησε με νέες Επιχειρήσεις εναντίον των Τουρκικών Ναυτικών Δυνάμεων και των παράκτιων φρουρίων τους.
Συνεχίζοντας τη δράση του προήχθη μέχρι του βαθμού του Συνταγματάρχη(1790) παρά την ήττα του στη ναυμαχία της Άνδρου, αφού κρίθηκε από τον Πατιόμκιν και την Αυτοκράτειρα ουσιαστικός νικητής. Ως επιβεβαίωση αυτού, του απονέμεται η υψηλότερη διάκριση της εποχής σε στρατιωτικό παράσημο, του Ιππότη του Στρατιωτικού Τάγματος του Αγ. Γεωργίου Δ’ Τάξεως (Σεπτέμβριος 1790)!
Για τη σχέση και ‘συνεργασία Λάμπρου Κατσώνη-Αλή πασά’, τα Ρωσικά Αρχεία αποκαλύπτουν ότι μεταξύ τους είχε συζητηθεί και σχέδιο, το οποίο προέβλεπε την υποστήριξη του Αλή πασά των Ιωαννίνων σε περίπτωση εξεγέρσεως για την απελευθέρωση της ελληνικής περιοχής με τη βοήθεια της Ρωσίας. Το προσχέδιο της συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας και Αλή πασά με τη μεσολάβηση του Κατσώνη αναφέρεται στην από 16 Ιουλίου 1791 έκθεση του Στρατηγού Τομαρά προς τον Πατιόμκιν.
Στα 1791, ο Υποστράτηγος Βασίλης Τομαράς, Διοικητής των Ρωσικών Δυνάμεων της Μεσογείου, κατόπιν διαταγής του Αρχιστρατήγου Γρηγόρη Πατιόμκιν, τοποθετεί τον Κατσώνη ως Διοικητή του Ρωσικού Στόλου της Μεσογείου, επικεφαλής 22 πολεμικών πλοίων αγκυροβολημένων στο νησί Κάλαμος του Ιονίου. Ακολουθεί όμως η συνθήκη του Ιασίου (Ιανουάριος 1792) και το τέλος του δεύτερου Ρωσο - Τουρκικού πολέμου. Η Αικατερίνη κερδίζει τη διέλευση των πλοίων της από τα Στενά του Βοσπόρου, αλλά η Ελλάδα παραμένει σκλαβωμένη!
Σύμφωνα με τον Ρώσο ιστορικό Γκρ. Άρς «…Η συνθήκη του Ιασίου προκάλεσε βαθιά απογοήτευση στην Ελλάδα. Εκατοντάδες Έλληνες εθελοντές, οι οποίοι πολέμησαν ηρωικά και έδωσαν τη ζωή τους στις ναυμαχίες υπό τη διοίκηση του Κατσώνη, είχαν προσελκυσθεί από τις υποσχέσεις της Αικατερίνης Β’ ότι θα βοηθούσε στην απελευθέρωση της Ελλάδας από τον Τουρκικό ζυγό…».
Η ειρήνη που υπέγραψε η Αικατερίνη Β΄ δεν ικανοποίησε τους μύχιους σκοπούς του Κατσώνη και αποφασισμένος διεκήρυξε «…Αν η Αικατερίνη υπέγραψε ειρήνη με τους Τούρκους, εγώ δεν υπέγραψα ακόμα τη δική μου….».
Στο μεταξύ, με την έγκριση του Υποστρατήγου Τομαρά, έχει προβεί σε συμφωνία με τους Μανιάτες για να εγκαταστήσει Ναυτική Βάση του Ρωσικού Στόλου στο Πόρτο Κάγιο. Εκεί καταφεύγει τότε με 11 πλοία, και δίπλα στη Ρωσική σημαία, που ποτέ δεν υπέστειλε, σηκώνει το Λάβαρό του και εκδίδει το Μανιφέστο του (Μάιος 1792).
Το γνήσιο Μανιφέστο ανακαλύψαμε στα Εθνικά Ολλανδικά Αρχεία το 2007, ενώ παρόμοιο κείμενο, ανυπόγραφο και προερχόμενο από αντίγραφο διορθωμένο, επίσης ανυπόγραφο, δημοσιεύθηκε στην Ελλάδα το 1864 με την ονομασία «Φανέρωση». Στο Μανιφέστο, της Πολιτικής του Διακήρυξης, ο Λάμπρος Κατσώνης αφού εκφράζει την πικρία του για τον χειρισμό του ίδιου και των ανδρών του από τη ρωσική ηγεσία, διατυπώνει με σαφήνεια και ειλικρίνεια τους πραγματικούς του σκοπούς, που είχε πολεμώντας στις τάξεις του ρωσικού στρατού, και εξηγεί γιατί αποφάσισε να συνεχίσει μόνος τον πόλεμο εναντίον των Οθωμανών για να ελευθερώσει την πατρίδα του : «…για νάχει το Γένος έναν τόπο ελεύθερο…»!
Άλλωστε, τα Ρωσικά Αρχεία απεκάλυψαν επίσης έγγραφο για τους σκοπούς του Κατσώνη, όπου αναφέρεται ότι έγραψε στις 30 Ιουλίου 1789 ο γραμματικός του Ιβάν Μπασίλεβιτς προς τον Αντιναύαρχο Γκίμπς : «…Ο Ταγματάρχης Λάμπρος έχει κύριο σκοπό και αδιάκοπη σκέψη, ξεσηκώνοντας τον Ελληνικό λαό σε εξέγερση, να αποκαταστήσει την Ελληνική Βασιλεία…».
Οι εχθροί του τον κατηγορούν για πειρατεία, αλλά όπως μαρτυρά ο Γάλλος πρόξενος στη Ζάκυνθο S. Sauveur, ο ίδιος ο Λάμπρος Κατσώνης διακήρυξε: «…Δεν εξόπλισα πειρατές, αλλά καταδρομείς εναντίον του εχθρού…», ενώ οι Γαλλικές δυνάμεις συνεχίζουν να συμπράττουν με τους Οθωμανούς για την εξόντωση του Κατσώνη. Έτσι, στις αρχές Ιουνίου 1792 ο ενισχυμένος με 30 μεγάλα και μικρά Πολεμικά Τουρκικός Στόλος, μεταξύ των οποίων 12 πλοία γραμμής αποκλείει το Πόρτο Κάγιο και οι Δυνάμεις του αρχίζουν συντονισμένη επίθεση από ξηρά και θάλασσα.
Συγχρόνως οι Τούρκοι εκβιάζουν τους Μανιάτες να παραδώσουν τον Κατσώνη και τους «Λαμπρινούς του». Ο ανδρείος Κατσώνης, θέλοντας να αποφύγει εμφύλιο σπαραγμό, αποφασίζει να σταματήσει την ένοπλη σύγκρουση και να δραπετεύσει. Διασώζεται και μέσω Κυθήρων καταφεύγει σε Βενετική περιοχή (Πάργα). Από εκεί συνεχώς καταδιωκόμενος για δυο περίπου χρόνια καταφέρνει, να λάβει τη γραπτή άδεια να επιστρέψει στη Ρωσία το 1794.
Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου ο Κατσώνης με την οικογένεια του φθάνουν στη στην Κριμαία. Η Αικατερίνη Β΄, κατάλαβε ότι ο Συνταγματάρχης Λάμπρος Κατσώνης παρέμενε πιστός και αφοσιωμένος αξιωματικός της, τον συγχώρησε, τον υποδέχθηκε στην Αυλή της σαν ήρωα και διέταξε Ειδική Επιτροπή να κρίνει και αποφασίσει για το δίκαιο της δράσεως του Κατσώνη και των ανδρών του μετά την Συνθήκη του Ιασίου και αν δικαιώνονταν να αποζημιωθούν.
Ακολουθεί επίσης Διάταγμα της Αικατερίνης Β΄, που δίδει εντολή να πληρωθούν στον «…Συνταγματάρχη και Ιππότη Λάμπρο Κατσώνη 8 ετών αποδοχές, για την υπηρεσία του κατά τη διάρκεια όλου του Ρωσο-Τουρκικού πολέμου στο Αρχιπέλαγος, υπηρετώντας τον Ρωσικό Στολίσκο».
Ο Κατσώνης δικαιώθηκε από την Ειδική Επιτροπή και έλαβε ως αποζημίωση το ποσόν των 576.674 ρουβλίων. Ο ίδιος υποχρεωνόταν με την ίδια απόφαση να πληρώσει χρέη προς τρίτους ανερχόμενα στο ποσόν των 159.100 ρουβλίων. Οι αποφάσεις της Ειδικής Επιτροπής επικυρώθηκαν από τον Παύλο Α΄, μετά το θάνατο της Αικατερίνης. Ο Λάμπρος Κατσώνης είχε πλήρως δικαιωθεί ηθικά και υλικά! Δηλαδή έγινε αποδεκτό τελικά από τον Τσάρο της Ρωσίας Παύλο Πέτροβιτς ότι:
Ο Λάμπρος Κατσώνης μέσα από τις τάξεις του Τσαρικού στρατού, με τη δραστηριότητά του ως Διοικητής Ρωσικού Στολίσκου, τον οποίο μόνος του σχημάτισε, με καταδρομικές ενέργειες, υλοποιούσε τους πραγματικούς του στόχους, εξυπηρετούσε δηλαδή την πολιτική της Αικατερίνης Β΄ να εξασφαλίσει κάθοδο στη Μεσόγειο από τα Στενά του Βοσπόρου και συγχρόνως πολεμούσε για την Απελευθέρωση της Ελλάδας.
Έτσι, ο Συνταγματάρχης και Ιππότης Λάμπρος Κατσώνης αποκαταστάθηκε πλήρως στα μάτια της ανώτατης στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας της Ρωσίας και της κοινωνίας.
Είναι σημαντικό δε να αναφερθεί ότι, από πουθενά σήμερα δεν προκύπτει, ότι ο Λάμπρος Κατσώνης ζήτησε ή έλαβε ποτέ τη Ρωσική υπηκοότητα. Πέθανε επομένως ως Έλληνας στη Ρωσία.
Στο τέλος του 1798 με αρχές 1799 η οικογένεια Λ. Κατσώνη εγκαταστάθηκε στην Κριμαία, στο κτήμα που του χάρισε η Αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β΄, περίπου 22.000 εκταρίων, με την εξοχική κατοικία της μέσα στο κτήμα.
Ο θάνατος του Λ. Κατσώνη επήλθε το νωρίτερο στο τέλος του 1805 ή το αργότερο αρχές 1806, χωρίς να είναι ακόμα τεκμηριωμένη η ακριβής ημερομηνία, σε ηλικία 53 ή 54 ετών.
Δολοφονήθηκε κατά μυστηριώδη τρόπο, στη επιστροφή του από την Αγία Πετρούπολη. Δεν έχουν βρεθεί μέχρι τώρα στα Αρχεία στοιχεία για τις λεπτομέρειες της δολοφονίας του.
Διατρέχοντας τον Ατομικό Φάκελο του Λ. Κατσώνη, που περιλαμβάνει τη δράση του για 35 χρόνια ως στελέχους του Τσαρικού στρατού, αλλά και λαμβάνοντας υπ’ όψη τα στοιχεία των πολεμικών του δραστηριοτήτων, όπως έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα, αβίαστα μπορεί κανείς να φθάσει στο συμπέρασμα, ότι:
Ο Λάμπρος Κατσώνης είναι ο Εθνικός Ήρωας που έχει την μεγαλύτερη πολεμική δράση κατά την περίοδο των εθνικών διεκδικήσεων, στις ελληνικές θάλασσες, αλλά και στον ευρύτερο θαλάσσιο χώρο, από κάθε άλλον άξιο Έλληνα θαλασσομάχο, πριν το 1821! Είχε συνολικά 8,5 χρόνια πολεμική ναυτική δράση.
Ο βαθμός του Λάμπρου Κατσώνη, στο τέλος της σταδιοδρομίας του, από Συνταγματάρχης μετατράπηκε αρχικά σε Συνταγματάρχη Ναυτικού Πυροβολικού και αργότερα σε Πλοίαρχο Α΄ Τάξεως.
Λάμπρος Κατσώνης πρόδρομος
του ξεσηκωμού του ΄21!
Όλα τα νεότερα ιστορικά στοιχεία ενίσχυσαν και τεκμηρίωσαν την ηγετική, στρατιωτική, πολιτική και διπλωματική φυσιογνωμία του Λάμπρου Κατσώνη, που μαζί με τον Ρήγα Φεραίο έθεσε τις βάσεις του γενικού ξεσηκωμού μερικά χρόνια αργότερα.
Τα καταγεγραμμένα ιστορικά στοιχεία τεκμηριώνουν ότι ο Λιβαδείτης ήρωας ήταν πρόδρομος του ξεσηκωμού:
- Τους αγώνες του δίνει ο Λάμπρος έχοντας δημιουργήσει ναυτική δύναμη με ελληνικά πληρώματα, στρατιωτικά συγκροτημένη, έχει την ισχύ της ρωσικής σημαίας και πολεμά, εκμεταλλευόμενος τα συμφέροντα της ρωσικής αυλής, όπως αναφέρθηκε, «…για να έχει το γένος ένα τόπον ελεύθερο…»!
- Ο Ι. Καποδίστριας στο υπόμνημά του προς τον τσάρο Αλέξανδρο Α΄ το 1811, με τίτλο ‘Υπόμνημα της παρούσης καταστάσεως των Ελλήνων’, στο άρθρο 8, περιγράφοντας τον χαρακτήρα των Ελλήνων, έγραφε: «… Γενικά είναι γενναίοι και θαρραλέοι, ο Στολίσκος του Λάμπρου Κατσώνη το απέδειξε…». Είναι το μοναδικό όνομα που αναφέρει ο Καποδίστριας, κι αυτό μόλις 6 χρόνια μετά τον θάνατο του Κατσώνη και 10 χρόνια πριν από το ΄21!
- Στη Ρωσία, η Φιλική Εταιρία δημιούργησε τον πυρήνα της οργανωμένης πλέον βάσης για την εξέγερση των Ελλήνων σε επανάσταση. Ο Φιλικός Εμμ. Ξάνθος όμως, μνημονεύει τον Ρήγα Βαλενστινλή και τον Λάμπρο Κατσώνη, μεταξύ των βασικών πηγών έμπνευσης για τη δημιουργία της Εταιρίας. Στα Απομνημονέυματά του γράφει προς τους άλλους δύο συνιδρυτές, ότι κατά τη δημιουργία της Φ. Εταιρείας, «…έβαλεν αυτοίς υπ’ όψιν τον χαρακτήρα του Ελληνικού λαού και τας πηγάς της δυνάμεως του… τα επιχειρήματα του Ρήγα του Θετταλού, τας νίκας των Σουλιωτών και άλλων αρματολών… τας νίκας των θαλασσίων μας αγώνων επί Λάμπρου Κατσώνη,….».
- Ο Ρώσος ιστορικός Γκριγκόριι Άρς, ο οποίος έχει παρουσιάσει τη δράση του Κατσώνη ως εξέχουσας ιστορικής προσωπικότητας σε πολλές εργασίες του, ακόμα και στη διδακτορική του διατριβή, υποστηρίζει ότι ο Λάμπρος Κατσώνης «…το 1972 επιχείρησε την πρώτη στην ιστορία προσπάθεια των Ελλήνων να απελευθερωθούν από τον Οθωμανικό ζυγό. Οι επιχειρήσεις του στις ελληνικές θάλασσας υπήρξαν ουσιαστικά πρόλογος του ελληνικού απελευθερωτικού πολέμου 1821-1829, αλλά και ο Στολίσκος του μπορεί να θεωρείται ως έμβρυο του σύγχρονου Πολεμικού Ναυτικού της Ελλάδας…»!!!
- Ο Ρήγας Βελεστινλής γράφει τον Θούριό του και σημειώνει, ότι επιθυμεί να άδεται όπως το δημοτικό τραγούδι «Μια Προυσταγή Μιγάλη». Στο τραγούδι αυτό όμως, περιγράφονται τα κατορθώματα του Λάμπρου Κατσώνη. Προφανώς γνώριζε τους ηρωικούς αγώνες του Λάμπρου, τους οποίους τραγουδά η σκλαβωμένη ελληνική ψυχή, και επιθυμούσε να συνδέσει τον διεγερτικό Θούριο, με τις επιτυχίες και τη δόξα του Κατσώνη.
- Ο Λόρδος Βύρων υμνεί την ελληνική Επανάσταση και σε ένα από τα πολλά ποίημά του, στα οποία προβάλλει μεταφορικά τα κατορθώματα του Κατσώνη, κατονομάζει το Ρήγα και τον Λάμπρο ως πρόδρομους της Ελληνικής Επανάστασης.
- Ο ιστορικός Γ. Κόλιας, στο ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΡΩΣΣΟΤΟΥΡΚΙΚΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ (1787-1792), επιλέγει: «…Τα κατορθώματα του Λάμπρου Κατσώνη κατέδειξαν εις τους Έλληνες, ότι η οθωμανική αυτοκρατορία δεν είναι τόσον φοβερά, όσον την εφαντάζοντο. Πολύτιμος δ’ αληθώς καρπός παρομοίων μέχρι το 1821 διδαγμάτων ήτο το αναληφθέν και αίσιον αχθέν τότε έργον του…».
- Σε συνέδριο (Λιβαδειά 1997), υποστηρίξαμε την άποψη ότι ο Λάμπρος Κατσώνης είναι ο θεμελιωτής του πρώτου Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Για το σκοπό αυτό, παραθέσαμε όλα τα κριτήρια που απαιτείται να πληρούνται για να θεωρηθεί μια ναυτική δύναμη επίσημα ως στρατιωτική. Διατυπώσαμε τότε βασικά χαρακτηριστικά της δομής της ναυτικής του δύναμης, όλα τα στοιχεία που υποδηλώνουν την υπόσταση ενός οργανωμένου Ναυτικού: Οργάνωση, πειθαρχία, αποτελεσματική τακτική ενεργειών, υψηλό ηθικό των ανδρών του. Αναφέραμε επίσης, ότι «… Μέχρι να φθάσει η φλόγα του Κατσώνη στις καρδιές των περισσότερων Ελλήνων και να πυρώσει τα ξίφη της Επανάστασης του 1821, λιγοστές προσπάθειες μπορούν να καταγραφούν ως συγκροτημένες για την ανασύσταση Ναυτικών Δυνάμεων αξιόλογων, οι οποίες να έχουν ανάλογη προσπάθεια μεγάλης ισχύος, διάρκειας και αποτελεσμάτων, όπως εκείνη του Λάμπρου Κατσώνη…». Και όλα αυτά, χωρίς να υπάρχει Ελληνικό κράτος να τον στηρίξει!
Επομένως, ένας Έλληνας αξιωματικός
- Με αυτή τη νικηφόρα και μακρόχρονη δράση εναντίον των Τούρκων πριν από την Επανάσταση του ΄21,
- Με τις δεξιότητες που εμφάνισε για τη συγκρότηση αποτελεσματικής πολεμικής ναυτικής δύναμης,
- Με συνεχείς νικηφόρες πολεμικές επιχειρήσεις με ελληνικά πληρώματα,
- Ο οποίος ομολογεί κατά τον πιο σαφή και επίσημο τρόπο, ότι πολεμά εναντίον των Τούρκων κατακτητών «…για να έχει το γένος έναν τόπο ελεύθερο…»,
εκτιμάται ότι ορθώς θεωρήθηκε από έγκυρους ιστοριογράφους ως ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΞΕΣΗΚΩΜΟΥ ΤΟΥ ’21!!!
